SKUTKI
SMOG
Smog niebezpieczny jest dla każdego człowieka, jednak szczególnie negatywnie działa na alergików, astmatyków dzieci i osoby starsze. Bariery ochronne u maluchów się nie w pełni dojrzałe, wąskie drogi oddechowe czynią je bardziej podatnymi na zanieczyszczenia. Dzieci oddychają z większą częstotliwością niż osoby dorosłe, powietrze często wdychają przez usta, które nie są tak specjalistycznie przygotowane do oczyszczania powietrza jak nos. Zanieczyszczenia gromadzą się przy ziemi, dlatego nie tylko dzieci, ale i osoby niskie i zwierzęta są bardziej narażone na szkodliwe działanie smogu.
Smog to zjawisko, które polega na połączeniu zanieczyszczeń powietrza, zawierających duże ilości pyłów oraz niesprzyjających warunków pogodowych takich jak bezwietrzna pogoda czy mgła. Słowo smog pochodzi z języka angielskiego i jest zbitką wyrazową słów smoke (dym) i fog (mgła). Wyróżniamy dwa rodzaje smogu:
- fotochemiczny (typu Los Angeles, smog utleniający, smog troposferyczny) – występuje przede wszystkim w miesiącach letnich, w strefach subtropikalnych. W składzie smogu fotochemicznego możemy znaleźć tlenki azotu, tlenki węgla, ozon i węglowodory;
- kwaśny (mgła przemysłowa, smog londyński, smog klasyczny) – występuje głównie w sezonie grzewczym w umiarkowanej strefie klimatycznej. W jego skład wchodzą tlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza i pyły.
Pierwsze, co większości z nas przychodzi na myśl, gdy myślimy o skutkach zdrowotnych smogu, są dolegliwości ze strony układu oddechowego. Rzeczywiście wykazano, że ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza prowadzi do występowania lub zaostrzenia objawów takich schorzeń jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), astma, zakażenia układu oddechowego czy rak płuca. Udokumentowano wpływ zanieczyszczeń powietrza na występowanie lub pogorszenie m.in. nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca czy niewydolności serca. Cząsteczki smogu mogą przedostawać się poprzez układ krwionośny do mózgu, serca, wątroby, nerek czy śledziony. Smog działa bardzo niekorzystnie na układ nerwowy. Powoduje zaburzenia pamięci i orientacji przestrzennej, wywołuje zmiany anatomiczne o charakterze patologicznym. Zanieczyszczenie powietrza może przyczyniać się do powstania choroby Parkinsona i choroby Alzheimera, a także nasilać objawy depresji. Okazuje się, że mieszkańcy obszarów zanieczyszczonych wykazują mniejszy poziom optymizmu i dobrego samopoczucia. Smog zabija mało efektownie, ale efektywnie. Znacząco wpływa na śmiertelność, powodując w Polsce kilkadziesiąt tysięcy przedwczesnych zgonów rocznie – wynik ten wielokrotnie przewyższa liczbę ofiar wypadków komunikacyjnych.
Wyniki badań pokazują, że im większa ekspozycja kobiety ciężarnej na zanieczyszczenia, tym mniejsza masa urodzeniowa, wzrost, pojemność płuc i obwód główki noworodka. Przekłada się to na m.in. słabszy rozwój intelektualny i gorsze funkcjonowanie układu odpornościowego w wieku późniejszym. Wykazano też związek pomiędzy zwiększoną ekspozycją na zanieczyszczenia a upośledzeniem funkcji poznawczych, pamięci oraz inteligencji. Tacy uczniowie częściej chorowali i otrzymywali gorsze wyniki na testach.
Czy mieszkańcy Gminy Gierałtowice odczuwają zdrowotne skutki smogu
KWAŚNE DESZCZE
Kwaśne deszcze to opady atmosferyczne o odczynie kwaśnym. Tlenki azotu i dwutlenek siarki oraz inne zanieczyszczenia (siarkowodór, chlorowodór) reagują z parą wodną tworząc kwasy. Na ziemię zamiast czystej wody spadają rozcieńczone kwasy azotowe i siarkowe. Kwaśne deszcze niszczą środowisko. Powodują obumieranie drzew, osłabiając ich odporność na choroby i zmiany klimatu, szczególnie wrażliwe są drzewa iglaste. Kwaśne opady niszczą runa leśne, zakwaszają glebę i zbiorniki wodne, powodując śmierć roślin i ryb. Kwaśne deszcze niszczą zabudowy z piaskowca czy wapienia.
W ciągu ostatnich 20 lat wiele się poprawiło, jednak stężenie siarczanów, azotanów i chlorków w powiecie gliwickim utrzymuje się na jednym z najwyższych poziomów w kraju.
EFEKT CIEPLARNIANY
Główną przyczyną efektu cieplarnianego są gazy cieplarniane takie jak dwutlenek węgla, ozon czy podtlenek azotu. Zjawisko to polega na przepuszczaniu dużej ilości promieniowania słonecznego i zatrzymywania go, przez co podnosi się temperatura powierzchni Ziemi. Przez podwyższenie temperatury topnieją lodowce, podnosi się poziom wód, które zalewają lądy. Strefy klimatyczne przesuwają się ku biegunom, szybkie zmiany klimatu spowodują zmiany w ekosystemie, gatunkom o małych zdolnościach adaptacyjnych grozi wyginięcie, zwiększa się ilość ekstremalnych zjawisk pogodowych i katastrof klimatycznych, np. huraganów. Szybsze parowanie wody zmniejszy zasoby wody pitnej.
DZIURA OZONOWA
Dziura ozonowa to zjawisko obserwowane od końca lat 70., znaczny spadek zawartości ozonu w ozonosferze ( wysokość 10-50 km, najwięcej ozonu 25-30 km nad ziemią), szczególnie nad Antarktydą. Głównymi przyczynami powstawania dziury ozonowej są freony, zawarty w nim chlor łączy się z jednym tlenem z ozonu, w wyniku czego powstaje zwykła cząsteczka tlenu i tlenku chloru ClO. Ozonosfera ochrania nas przed szkodliwym promieniowaniem UV, jej brak naraża nas na choroby skóry i oczu, w tym nowotwory oraz zmniejszoną odporność, a rośliny nie będą w stanie produkować nasion.